Het Drongelens Kanaal

Het was vóór 1850 slecht gesteld met de waterbeheersing rond 's-Hertogenbosch. Enerzijds verhinderde de militaire commandant dat er een verbeterde afvoer van het water kwam: de vestingstad moest in geval van nood geheel door water omringd kunnen worden. Bovendien leverden de regenrivieren Maas, Aa en Dommel zoveel water in de wintermaanden, dat de gehele omgeving onder water liep. Aan deze zijde van de rivier de Maas waren overlaten, waardoor de dijk hier lager was dan aan de overzijde. Als de Beerse Overlaat 'ging werken' kwam het gehele Maasland, van Grave tot en met 's-Hertogenbosch geheel blank te staan.

Er kwamen verbeteringen. De bochten verdwenen uit de Maas: de rivier werd gekanaliseerd. Er werd bij Heusden een nieuwe afvoer voor het Maaswater gegraven: de Bergse Maas. Tevens zou er een nieuw afwateringskanaal gegraven worden om het overvloedige water van de Dommel via een andere route naar de (Bergse) Maas te brengen.

Al in de jaren 80 van de vorige eeuw had men het plan om vanaf de Dommel een kanaal te graven en vandaar in noordelijke richting naar de Hoge Maasdijk bij Vlijmen. Dit plan ging niet door. Er kwam een nieuw tracé, dat veel zuidelijker lag en het water verder in de Maas loosde. Begonnen werd in de buurt van de Vughterweg en langs de Vughtse heidegronden ging het in Westelijke richting, om achter Drunen in noordelijke richting verder te gaan. Tegenover de gemeente Drongelen - vandaar de naam van het kanaal - kwam het water in de Maas.

Gegraven werd er vanaf 1907. In tegenstelling tot de Zuid-Willemsvaart waar met mensenkracht werd gegraven, gebruikte men hier 'exavateurs-transporteur': een soort baggermachine op rails. Het werk was in 1910 klaar.

Moeilijkheden kwam men genoeg tegen onderweg. Zo liep het water eigenlijk de verkeerde kant heen: de Bossche grond lag - gezien vanuit Drunen - namelijk hoger. Dit werd verholpen door de bodem zo te graven dat hij in westelijke richting in een schuine zijde afloopt. Bij het beginpunt, bij de rivier de Dommel, werd bovedien een sterke gronddam gelegd, waar het water normaal niet over kon stromen. Dat kon alleen indien het Dommelwater zeer hoog stond.

Thans heeft het Drongelens Kanaal praktisch geen afwateringsfunctie meer. Het water wordt grotendeels gebruikt ten behoeve van de irrigatie. Langs het kanaal heeft zich een zeer rijke vegetatie ontwikkeld en velen maken op een zonnige dag gebruik van de fiets- en wandelpaden langs het kanaal. Er wordt druk gehengeld en een enkele maal passeert een kano het rustige water van het kanaal.